Penisnijd en castratie-angst

Kijk, dit wordt een blog van hoog psycho-analytisch niveau. Ik begin in de titel al met Freud te smijten. Nou ben ik niet zo heel erg thuis in de theorieën van Sigmund Freud, maar deze twee uit de titel en het Oedipuscomplex ken ik toevallig wel. Op de PABO heb ik ook een blauwe maandag ontwikkelingspsychologie moeten bestuderen. Dat was  nooit zo aan mij besteed, maar er is blijkbaar nog wel iets van blijven hangen. Ik weet zelfs de inhoud van deze theorieën nog, nou heeft dat waarschijnlijk meer te maken met de namen die Freud van deze theorieën heeft gehangen.

Even voor de leken onder mijn lezers; het Oedipuscomplex is de aantrekkingskracht die een kind voelt voor de ouder van het andere geslacht, dus een zoon ten opzichte van zijn moeder en zodoende zijn vader als concurrent ziet. Penisnijd is de term die Freud hanteert voor het moment waarop meisjes erachter komen, dat zij geen piemeltje hebben en bij castratie-angst is het omgekeerde het geval, als jongetjes ontdekken dat meisjes geen piemeltjes hebben en angstig worden dat hen dat ook kan overkomen omdat het waarschijnlijk een straf is en dat daarom de geslachtsdelen bij meisjes zijn verwijderd. Kunt u mij nog volgen? Mocht dat na enige malen herlezen niet het geval zijn, geen paniek, dat hebben meer mensen bij het lezen van Freud. Er is dus niets mis met u, maar wijlen Sigmund was een ingewikkelde figuur.

Maar goed, wij hadden hier dus van de week een gevalletje van castratie-angst. Het ging als volgt. Zoals bij iedereen met kinderen thuis bestaat de ochtend hier uit een aantal vaste rituelen. Aankleden, wassen, eten, haartjes kammen, etcetera. Dat gaat hier al jaren op dezelfde manier, iedereen moet hier aangekleed naar beneden, ik heb een hekel aan pyjamaparty’s als we nog naar school moeten, vervolgens wordt er gegeten en terwijl het spul aan het ontbijt zit doe ik bij iedereen de haartjes, omdat ze dan tenminste stil zitten. Nou ja, vergeleken bij de rest van hun activiteiten, zitten ze aan tafel min of meer stil. Blijkbaar begin ik mijn kappersactiviteiten altijd bij Yfke en smeer vervolgens een lik gel in de kuifjes van de mannen. Ik heb eigenlijk nooit zo bij deze volgorde stilgestaan, maar Christoph dus wel, want afgelopen vrijdag maakte hij hier een opmerking over.

'Mama, ik wil ook een meisje zijn,’ zegt hij terwijl ik gel in zijn haar smeer. Arjen spitst ook gelijk zijn oren, want nu kon het weleens interessant gaan worden.

Ik doe net of dit heel normaal is en informeer naar de reden: ‘o ja, waarom wil jij een meisje zijn?’ ‘Nou, meisjes mogen altijd eerst met hun haar en dan doe jij pas de jongens.’ Dit is een juiste observatie, als ik erover nadenk klopt dat, ik doe altijd eerst het haar van Yfke en dan dat van de broers. Maar dat is puur om de praktische reden, dat ik eerst haar haartjes kam en vastzet en daarna pas met gel bij de mannen aan de slag ga, dan kan ik daarna mijn handen wassen. Pure moederlogica, andersom is niet handig.

Maar ik bespeur bij Chris een dieper liggend probleem. Hij is niet content met het feit dat hij niet als eerst aan de beurt is. Dat merk ik wel vaker bij hem en daar zit ook wel iets in. Hij is nummer twee in de kinderrij hier. Zijn oudste broer doet alles voor het eerst, zijn kleine zus is de schattige laatste. Christoph heeft moeite met zijn plaats als middelste kind in dit gezin. Hij denkt nu de oplossing te hebben, door maar te wensen dat hij een meisje is, dan doe ik tenminste zijn of in dat geval ‘haar’ haartjes eerst.

Gelukkig hoef ik niet eens na te denken over hoe ik hem nu weer ga uitleggen dat hij niet zomaar een meisje kan worden, want Arjen is me al voor. ‘Chris als jij een meisje wordt dan moet je piemeltje eraf.’ Arjen is zelfs niet te beroerd om te vertellen hoe we dat dan het beste kunnen doen. ‘Gewoon met een schaar, want jij hebt nog maar een kleintje.’

En daar komt Freud om de hoek, de castratie-angst slaat bij Christoph onmiddellijk toe. Dat lijkt hem helemaal geen goed plan, met die schaar. ‘Nee joh Arjen, dat doet pijn en dan kan ik niet meer plassen!’ ‘Nou dan kun jij ook geen meisje worden,’ reageert Arjen en gaat weer verder met zijn beschuit.

Zo dat is ook weer opgelost, ik heb geen Freud of andere psychologen nodig, hier werken wij via de door Arjen beproefde shockeermethode, gewoon met de botte bijl eroverheen. Maar niet over dat piemeltje dus, geen botte bijl en ook geen schaar! Christoph blijft gewoon een jongetje.